Niekiedy może się wydawać, że chrześcijanie wierzą w mnóstwo prawd wiary, tak że trudno się zorientować, która z nich jest najważniejsza. A przecież najprostsze chrześcijańskie wyznanie wiary to krótkie zdanie: „Chrystus zmartwychwstał”. W tym jednym zdaniu zawiera się wszystko: prawda o Trójcy Świętej, sens istnienia Kościoła, moc sakramentów… Po prostu wszystko.

Ponieważ śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa to nie idea, ale fakt, dlatego to wydarzenie nie tylko rozważamy, ale i przeżywamy w najbardziej uroczystej liturgii całego roku, w obrzędach Triduum Paschy. Rzućmy okiem na te obrzędy.

Wielki Czwartek

Tego dnia wspominamy Ostatnią Wieczerzę. Jezus nie jest ofiarą nieszczęśliwego zbiegu okoliczności. On sam się ofiarował, zanim został zabity na krzyżu. Jego ofiara to dar z siebie, to Jezusowa służba kapłańska. Ta najświętsza, najdoskonalsza ofiara pozostaje z nami w Eucharystii, w sakramencie wspólnoty – z Bogiem i z braćmi. Dlatego właśnie wspominamy dziś ustanowienie sakramentów kapłaństwa i Eucharystii. Podczas uroczystej Mszy Wieczerzy Pańskiej padają słowa: „On to w dzień przed męką za zbawienie nasze i całego świata, to jest dzisiaj”, abyśmy pamiętali, że Eucharystia pozwala nam przekraczać granice czasu i być jedno z Chrystusem, który jest „wczoraj, i dziś, ten sam także na wieki” (Hbr 13,8).

Dziś wyjątkowo celebrans powtarza gest Chrystusa z Ostatniej Wieczerzy – obmycie nóg. To znak uniżenia, pokory i służby. Ilekroć przyjmuję sakramenty, proszę Jezusa, żeby mi służył. „Dałem wam przykład – mówi Jezus – abyście i wy tak czynili, jak Ja wam uczyniłem”.

Po mszy św. jest czas na adorację Najświętszego Sakramentu. W polskiej tradycji jej miejscem jest ciemnica – wspomnienie lochu, w którym przebywał Jezus. W tradycji czeskiej – Getsemanská zahrada, Ogród Oliwny, gdzie Go pojmano. Zgodnie z dominikańskim zwyczajem w naszym kościele o 21 czytamy pożegnalną mowę Chrystusa z Ewangelii wg św. Jana. To wspaniała lektura na ten czas.

Warto wiedzieć, że czeska nazwa Zelený čtvrtek to wynik niemieckiej pomyłki. Zamiast Greindonnerstag (płaczliwy czwartek) zaczęto mówić Gründonnerstag (zielony czwartek) i tak już zostało.

Wielki Piątek

Cała wielkopiątkowa liturgia, dostojnie surowa i bogata zarazem, przebiega pod znakiem Krzyża. Czcimy Krzyż – znak Męki i znak zwycięstwa nad śmiercią.

Liturgia zaczyna się wymownym gestem i równie wymownym milczeniem. Oto celebrans wchodzi w cichej procesji i kładzie się krzyżem przed ołtarzem. W czasie liturgii słowa jest śpiewana Pasja Janowa – opis Męki Pańskiej wg św. Jana. Ten ulubiony uczeń Jezusa pokazuje Go jako Króla. A pierwsze czytanie to proroctwo Izajasza o Słudze Bożym, Mężu Boleści, który złożył swoje życie w ofierze za grzechy.

Wyjątkowo uroczysty charakter ma modlitwa powszechna, złożona z dziesięciu próśb obejmujących wszystkich ludzi, wierzących i niewierzących. To modlitwa szeroka i prawdziwie powszechna, na wzór szeroko rozpostartych ramion Jezusa na krzyżu. Ta modlitwa przypomina, że drzewo okrutnej męki stało się drzewem życia, którego owoce dostępne są dla wszystkich. Owocem Męki jest również Komunia św., którą tego dnia przyjmujemy z hostii konsekrowanych w Wielki Czwartek.

Podczas wielkopiątkowej liturgii adorujemy krzyż. Przed krzyżem przyklękamy także w Wielką Sobotę.

Wielka Sobota

To dzień milczenia. Dzień ciszy na pamiątkę przebywania Jezusa w grobie. To dzień oczekiwania – na zmartwychwstanie, a dla katechumenów – na otrzymanie nowego życia w chrzcie św. Tego dnia nie sprawuje się żadnych obrzędów liturgicznych.

Wigilia Paschalna

Zgodnie z nazwą Wielkanoc obchodzimy podczas liturgii rozpoczynającej się po zmierzchu. Według żydowskiej rachuby zaczyna się wówczas nowy dzień.

Ciemność rozświetla ognisko (u nas na krużgankach klasztoru), które zostaje poświęcone. Od tego ognia rozpala się paschał. Tak jak Izraelitów prowadził przez pustynię słup ognia w nocy i słup obłoku za dnia, tak nas prowadzi Światłość świata – Chrystus, którego znakiem jest paschał.

„O, zaiste błogosławiona noc, jedyna, która była godna poznać czas i godzinę zmartwychwstania Chrystusa” – słyszymy następnie w uroczystym śpiewie Exsultet, czyli Orędziu wielkanocnym śpiewanym przez diakona lub kapłana. „O, jak niepojęta jest Twoja miłość: aby wykupić niewolnika, wydałeś swego Syna”.

Liturgia słowa jest tej nocy wyjątkowo długa i uroczysta: po każdym z aż siedmiu czytań (może ich być mniej) śpiewa się psalm, a kapłan odmawia modlitwę, pokazującą wypełnienie się proroctw na nas, wierzących w Chrystusa. Czytania odmalowują panoramę dziejów stworzenia i zbawienia.

Po homilii następuje odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych, a niekiedy również chrzest dorosłych (w tym roku u nas trzech osób). Wcześniej zostaje poświęcona woda, a celebrans modli się: „Niech ta woda przypomina nam przyjęty chrzest, abyśmy się radowali z naszymi braćmi i siostrami ochrzczonymi w czasie uroczystości wielkanocnych”. Msza święta przebiega potem tak jak zwykle. U św. Idziego nie mamy procesji wielkanocnej na koniec obrzędów.

Chrystus zmartwychwstał! – oto prawda wiary, która odróżnia nas, chrześcijan, od innych wierzących w Boga. Oto prawda, którą przeżywamy, doświadczamy i celebrujemy w tych najświętszych obrzędach.

Program Triduum Paschalnego w kościele św. Idziego:

Wielki Czwartek: Msza Wieczerzy Pańskiej o 18.30

Wielki Piątek: Liturgia Męki Pańskiej o 18.30

Wielkanoc: Liturgia Wigilii Paschalnej o 21.00

Ponadto:

Wielki Piątek: Droga Krzyżowa o 15.00

Wielka Sobota: święcenie pokarmów o 12.00

Wielka Niedziela i Poniedziałek Wielkanocny: msza św. w języku polskim o 12.00

Dominikański Ośrodek Liturgiczny przygotował specjalny serwis internetowy poświęcony Triduum.  Polecamy.